Op 09 december 2019 vieren we de tiende verjaardag van « Sint-Joost 1001». Het is een burgerevenement dat zijn
vaste plaats heeft in de geschiedenis van de Tennoodse sociale samenhang en het illustreert de sterke banden tussen verenigingen, gemeenschappen & de Gemeente met de menselijke waardigheid als centraal actiepunt.
In een Gemeente die een zakdoek groot is en waar dagelijks 150 nationaliteiten naast elkaar leven, zijn er veel die in transit leven en bijzonder kwetsbaar zijn. Ze hebben speciale aandacht nodig om verder te gaan dan overleven. Vandaar de noodzaak om elke inwoner de mogelijkheid te bieden om zich te laten begeleiden volgens zijn behoeften. Door middelen voor onderwijs, opleiding, toegang tot werk en cultuur ter beschikking te stellen, kunnen veel mensen
beter in de samenleving worden geïntegreerd en op hun beurt sociale actoren worden.
Het creëren van een collectieve verenigingsdynamiek rond het samenleven is geen gemakkelijke taak. In Sint-Joost is de omgeving bevorderlijk voor deze actieve uitwisselingen tussen verenigingen die geconfronteerd worden met het dagelijks leven van de mensen en de politieke overheden die gevoelig zijn voor meer sociale rechtvaardigheid voor iedereen.
In de jaren ‘70 kwamen er de eerste subsidies voor het programma «Maatschappelijke Integratie (MI)» voor verenigingen die activiteiten organiseerden met de migrantenbevolking om «een harmonieuze samenleving tussen de verschillende gemeenschappen*» te waarborgen:
- oorspronkelijke moedertaal onderwezen aan kinderen
- opleiding bij instellingen in het gastland
- behoud van de culturele identiteit
- ondersteuning van de sociale integratie op het vlak van onderwijs en het leren van de Franse taal
Na diverse overdrachten van de Federale regering naar de Gemeenschappen en vervolgens naar het Gewest, werden de sociale aangelegenheden herverdeeld en verschenen ze in 1994 in een nieuwe vorm: het programma « Integratie - Samenleving (PIC)". De coördinatie van de PIC, die de eerste twee jaar werd beheerd door de Lokale Werkwinkel van Sint-Joost, werd vervolgens in 2001 geïntegreerd in de gemeentelijke diensten*. De vzw Sima verklaart overigens
dat dit een cruciaal moment zou zijn om bewust te worden van het belang van het delen van partnerschappen met de gemeente en andere lokale verenigingen rond de initiatie tot het burgerschap, informatie over naturalisatie, solidariteitspraktijken, animaties van de openbare ruimten, ontmoetingen gericht op interculturaliteit,...
www.cbai.be/resource/docsenstock/cohesion_sociale/rapp_int.pdf
In 2002 begon de gemeente met een nieuwe coördinatie van de sociale cohesie om:
- de relaties vlotter te laten verlopen en de banden te verstevigen tussen het terrein en het bestuur.
- gemeentelijke buurtacties en netwerken te ontwikkelen
Deze initiatieven, die sinds 2004 specifiek door een Schepenambt worden gedragen, zijn meerbepaald gericht op de bestrijding van alle vormen van discriminatie en sociale uitsluiting door de ontwikkeling van een beleid voor sociale integratie, interculturaliteit, sociaal-culturele diversiteit en het samenleven van verschillende lokale gemeenschappen.
Onder sociale samenhang verstaat men het geheel van sociale processen die bijdragen tot het vrijwaren van gelijke kansen en voorwaarden en het economisch, sociaal en cultureel welzijn van alle personen of groepen van personen, ongeacht hun nationale of etnische afkomst, de cultuur, religie of filosofie waartoe ze behoren, hun sociaal statuut, hun socio-economisch niveau, hun leeftijd, hun seksuele oriëntatie of hun gezondheid, zodat het voor iedereen mogelijk is om actief deel te nemen aan de maatschappij en er erkenning te vinden. www.avcb-vsgb.be/nl/subsidies
In 2006 werd door een nieuw Decreet van de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) inzake Sociale cohesie de professionalisering van de sector met een zekere duurzaamheid vastgelegd door de ontwikkeling van vijfjarige subsidies (over een termijn 5 jaar). De concurrentie- effecten tussen de operatoren werden verminderd.
Sinds de Gemeentelijke reserve voor Sociale cohesie in 2009 bestaat er een solidariteitsbudget. Ook worden nieuwe verdelingsregels geïntegreerd om uitwisselingen en ontmoetingen tussen de verschillende gemeenschappen te stimuleren. Op dat moment werden de grote lijnen vastgelegd van « 1001 gezichten » rond 14 gemotiveerde verenigingen, onder leiding van Sima vzw. Met een knipoog naar het immigratiefeest « 1000 gezichten », dat in 2004
werd georganiseerd door de Gemeente, is het doel van dit nieuwe evenement om de diversiteit (=1000) maar ook de nieuwkomer (+1) te vertegenwoordigen: de nieuweling, de nieuwkomer, de niet-erkende, de afwezige in de statistieken, ...
Aanvankelijk werd deze bijeenkomst, die gewijd was aan uitwisselingen en projecten waarbij de mens en de multiculturaliteit centraal stonden, gezien als een openbare dienst die de verenigingen en hun respectieve publiek samenbracht voor een gemeenschappelijke dag. Ze vestigde de aandacht op « een mozaïek dat de lokale aanwezigheid van verenigingen aantoont ». Een van de eerste vaststellingen door de deelnemende organisaties was de kracht van de diversiteit: natuurlijk eerst de culturele diversiteit, maar dat niet alleen! De diversiteit aan standpunten, methoden, benaderingen, middelen, enz. is uit deze uitwisselingen naar voren gekomen.
Al snel ontstond er een interactieve dynamiek die uitgroeide tot een op zichzelf staand collectief proces: « van expressie naar reflectie », « van gesproken woorden naar gedeelde standpunten over... » met als perspectief het tegenover elkaar brengen van meerdere blikken op sociale- en gender diversiteit. Verrassend genoeg vindt men het
woord « diversiteit » in het woordenboek tussen de woorden « afleiding » en « ontspanning », waaruit een bezinning ontstond die ons uitnodigde om verder te gaan in de richting van interculturaliteit verder dan ontspanning, folklore, zonder daarom af te leiden van ieders eigen identiteit.
De verenigingen zijn gedurende een semester (september tot november) samen met hun gemengde publiek activiteiten gaan opzetten, zoals tentoonstellingen, conferenties, debatten en shows rond de strijd tegen sociale en culturele uitsluiting, die vervolgens in de Botanique (december) publiekelijk werden voorgesteld.
De daaropvolgende jaren werd, naast de dag van de publieke voorstelling, een tweede bezinningsdag voor de sector geopend om de ontmoetingen te stimuleren: uitwisseling van goede praktijken, presentatie van instrumenten, ... en een "ochtend voor het publiek" waar gebruikers-deelnemers hun ervaringen tijdens dit gezamenlijk parcours kunnen delen.
Het gehoopte "sneeuwbaleffect" heeft gewerkt aangezien er andere projecten uit voortkwamen: de oprichting van 4 zinnodes voor Zinneke, de lancering van een nieuwe grote bijeenkomst over de genderkwestie (maart), de terugkerende tentoonstelling "Assoc'solidaires" in de Franstalige bibliotheek, die stuk voor stuk boeiende,
duurzame en productieve samenwerkingen waren. In 2017 nam het evenement een nieuwe financiële wending om de
nieuwe verenigingen op het Tennoodse grondgebied in staat te stellen te genieten van de financiering van de Gemeentelijke reserve voor Sociale cohesie.
Een Verenigingsparcours is een nieuw initiatief dat in 2018 tot stand werd gebracht om mensen beter bewust te maken van elkaars ruimte.
De slotavond van het programma, dat nu verspreid is over meerdere dagen, is een feestelijk moment waarop publiek, gebruikers, verenigingen, animatoren en opleiders samenkomen.
De onschatbare rijkdom van de gemeente Sint-Joost is ongetwijfeld de diversiteit van haar inwoners. Deze maakt deel uit van haar DNA en ze is hierin met geen enkele andere gemeente te vergelijken. Dit decennium van « 100 1» bijeenkomsten heeft het mogelijk gemaakt om enerzijds de valkuilen en middelen te belichten die inherent zijn
aan de situatie van ballingschap en opvang van zowel verenigingen als van hun publiek en anderzijds om de kracht van emancipatie te bieden voor de toegang tot burgerschap op basis van actieve, zichtbare en valoriserende participatie.
Sint-Joost is op goede weg door haar nieuwkomers en duizenden anderen met waardigheid, respect en openheid te onthalen, en zal dit in de toekomst blijven doen.
De partners van «Sint-Joost 1001» 2009 waren:
Vzw Sima, Le Botanique, CTL La Barricade, vzw la Ruelle, vzw Inser’action, La Voix des femmes, le Gsara, vzw Eyad-Turks huis, de dienst Preventie van de gemeente Sint-Joost, vzw Bruxelles Laïque, Maison de la Famille, het Arabisch Cultureel Centrum, vzw Avenir, vzw Africa sub-Sahara.
De partners van «Sint-Joost 1001» 2019 zijn:
Vzw Sima, vzw la Ruelle, La Barricade, La Voix des femmes, vzw Eyad-Turks huis, het vrouwencentrum voor permanente vorming van de Franstalige bibliotheek van Sint-Joost, vzw Avenir, Gaffi, vzw Média Animation, het Permanent centrum voor burgerschap en participatie, vzw Mandji, vzw Profloral, vzw 2Bouts, vzw Bolongi,
Gsara, vzw la Maison des sourds, de dienst Preventie van de gemeente Sint-Joost.
2009-2019 « Sint-Joost 1001 » -> 10 ed.
2009 : Sint-Joost 1001 gezichten voor één kloppend hart !
2010 : Sint-Joost 1001 woorden om tegen elkaar te spreken
2011 : Sint-Joost 1001 blikken op de diversiteit
2012 : Sint-Joost 1001 handen om onze diversiteit te vormen
2013 : Sint-Joost 1001 diversiteiten van de Geschiedenis, 1001 verhalen van de diversiteit
2014 : Sint-Joost 1001 manieren om diversiteit te waarderen
2015 : Sint-Joost 1001 verbanden die ons verenigen in onze diversiteit
2016 : Sint-Joost 1001 manieren om Belg te zijn en mijzelf in dit alles
2017 : Sint-Joost 1001 Wegen en stemmen van de diversiteit
2018 : Sint-Joost Week van de diversiteit
2019 : Sint-Joost 1001 gezichten van het samenleven
Contact
Sociale cohesie
